مشاوره توانبخشی و انواع خدمات آن چیست؟

مشاوره توانبخشی یک حرفه مشاوره شناخته شده، با سابقه طولانی و مراحل اعتبار سنجی حرفه ای است. این روش به عنوان یک تخصص در مشاوره، به عنوان یک تخصص در توانبخشی و به عنوان یک حرفه جداگانه مفهوم سازی شده است. مشاوره توانبخشی یک فرآیند سیستماتیک است که به افراد دارای ناتوانی جسمی، روانی، ذهنی و اجتماعی کمک می کند تا به اهداف زندگی شخصی و مستقل خود در یکپارچه ترین محیط ممکن با استفاده از فرآیند مشاوره برسند. فرآیند مشاوره شامل ارتباط، تعیین هدف و رشد یا تغییر مفید از طریق مداخلات خودی، روانی، حرفه ای، اجتماعی و رفتاری است. در این موارد، همان اصول کمک به افراد در دستیابی به استقلال، مشارکت کامل و کیفیت زندگی اعمال می شود.

مشاوره توانبخشی حرفه ای است انسان یاور و کلی نگر که طی آن مشاور به افراد توانخواه کمک می کند تا با پیامدهای منفیِ فردی، خانوادگی، شغلی و اجتماعی ناشی ازآسیب های جسمی، شناختی، روان شناختی و اجتماعی مواجه شده و تا حد امکان بر آنها غلبه کرده و به حداکثر استقلال، یکپارچگی و مشارکت خود در جامعه دست یابند. مشاوران توانبخشیتنها مشاوران حرفه ای هستند که به منظور خدمت کردن به طیف وسیعی از افراد دارای نیاز های ویژه (توانخواه)، آموزش تخصصی دیده اند. در حوزه علوم بهداشتی، توانبخشی فرآیندی است که در آن به فرد توانخواه کمک می شود تا حد امکان کارکرد از دست رفته خود پس از یک واقعه، بیماری یا آسیب را مجدداً به دست آورد.

از این رو توانبخشی فرآیندی پویا، مستمر و منسجم است که مداخلات پزشکی، اجتماعی، روانی و معنوی لازم را برای افراد با نیازهای ویژه با هدف بهبود، سازگاری، توانمندی، رضایتمندی و خشنودی و در نهایت تعامل و ارتباط کارآمدتر آنها با دنیا تدوین می کند.

تمرکز خدمات مشاوره توانبخشی

تمرکز خدمات مشاوره توانبخشی، ماهیت کل نگرانه فرد را در چارچوب اکولوژیکی در مقابل محدودیت های عملکردی یک بیماری مزمن یا برچسب ناتوانی در نظر می گیرد. یک دیدگاه جامع و اکولوژیکی شامل جنبه های جسمی، روحی و معنوی فرد و همچنین ارتباط با خانواده، کار در مدرسه و محیط کاری است و افراد به عنوان چیزی بیش از اجزای فردی دیده می شوند.

این تعریف رسمی تأکید می کند که مشاوره توانبخشی به طور خاص بر نیازهای افراد دارای انواع مختلف ناتوانی متمرکز است. مشاوره برای فرآیند، اساسی است و تنظیمات یکپارچه در دستیابی به اهداف شغلی و زندگی مستقل تأکید می شود.

هنگامی که آسیب یا بیماری رخ می دهد، مداخلات مراقبت های حاد برای درمان، مدیریت و تثبیت وضعیت پزشکی انجام می شود. با این وجود، عواقب طولانی مدت بیماری ها و صدمات از جمله ناتوانی، بعضاً پس از پیگیری کلیه اقدامات درمانی موجود، باقی می ماند و ممکن است مداخلات توانبخشی برای تسهیل حداکثر عملکرد، مشارکت کامل در فعالیت های زندگی و کیفیت بالای زندگی لازم باشد.

مشاوره توانبخشی بخشی از روند گسترده تر توانبخشی است. فرهنگ لغت های پزشکی توانبخشی را به عنوان ترمیم یا بازگشت به عملکرد به دنبال بیماری یا آسیب دیدگی تعریف می کنند. توانبخشی بیشتر به عنوان روشی برای تسهیل استقلال و بازگشت به مشارکت کامل در فعالیت های زندگی در پی بروز ناتوانی، تعریف می شود.

پرسش پیرامون آنکه افراد چه می کنند، هم مسئولیت پذیری و هم رفتار آنها را آشکار می سازد.

پرسش درباره ارزیابی کلی از احساسات، افکار، رفتار و وضعیت جسمانی مراجعان، در ارتباط با زندگی همراه معلولیت، بیماری و ناتوانی به آنها کمک می کند تا بدانند تا چه اندازه، زندگیشان تحت کنترلشان است.

تصمیم به برآورده ساختن نیازهای تعلق از طریق تعامل با دیگران، به مراجعان یاری می رساند تا بدانند باید چه کارهایی را برای برآورده ساختن این نیاز خود، انجام دهند.

مشاوره توانبخشی و ناتوایی های جسمی

مشاوران توانبخشی، انتخاب افسرده شدن را برای مراجعانی که تصور می کنند، زندگی به دلیل بیماری، ناتوانی جسمی و معلولیت دیگر برای آنها اهمیت یا ارزشی ندارد را به چالش می کشانند.

در بسیاری از موارد وقتی فرد به طور جدی متوجه می شود دیگر مثل قبل سلامت جسمی ندارد و درمان نمی شود و یا درمان طولانی مدت است و حتی تهدید کننده حیات است، دچار مشکلاتی مثل افسردگی، اضطراب، کاهش انگیزه های زندگی، بحران معنای زندگی و ترس جدی از مرگ و پایان فرصت زندگی می شوند، هنگامیکه مشاوران توانبخشی به این مراجعان کمک می کنند تا خواسته ها و اهدافشان را در زندگی ارزیابی کنند، این چالش آغاز می گردد.

افرادی که از معلولیت جدی رنج می برند، اغلب اوقات نه تنها از توانایی عملکردی کامل لازم برای انجام برخی کارها در خانه و هم در سطح عمومی برخوردار نیستند، بلکه از یک وضعیت عاطفی منفی عمیق ناشی از ننگ اجتماعی و همچنین مشکلات با خودکارآمدی نیز برخوردار هستند، این امر خصوصاً در کسانی که بعداً در زندگی دچار ناتوانی جسمی یا روانی شده اند، بیان می شود.

با کمک مشاور توانبخشی، کسانی که بعداً در زندگی ناتوانی خاصی به دست آورده اند، می توانند شانس بهتری برای آشتی با تفاوت در سبک زندگی خود داشته باشند و دوباره به اعتماد به نفس قبلی خود دست پیدا کنند.

مشاوران توانبخشی مشاوران متخصصی هستند که تأثیر ناتوانی، شرایط سلامتی و مضرات در زندگی افراد را درک می کنند و به خصوص به اهمیتی که کار و آموزششان در دستیابی افراد توانخواه به احساس استقلال، خوش بینی و عزت نفس ایفا می کنند، ایمان دارند.

مشاوران توانبخشی چه مهارتهایی دارند؟

از طریق یک فرآیند مشاوره جامع و منحصر به فرد، مشاوران توانبخشی به افراد معلول کمک می کنند تا اهداف زندگی شخصی، شغلی و مستقل خود را تنظیم کرده و به آنها برسند. آنها پل ارتباطی بین فرد معلول و خودکفایی هستندو به فرد کمک می کنند تا به تنهایی زندگی کند، که به طور معمول شامل ایمن سازی یا بازگشت به کار تولیدی و معنادار است. مشاوره توانبخشی شامل آموزشهای بسیار تخصصی و یک فلسفه مشاوره منحصر به فرد است و بسیاری از حوزه های تخصصی را شامل می شود، که همه این موارد را از سایر حرفه های مشاوره جدا می کند.

افراد دارای معلولیت اغلب از جهان در اطراف خود احساس جدائی می کنند، خواه در یک وسیله نقلیه موتوری یا تصادف صنعتی مجروح شوند، یک وضعیت ناتوان کننده ناشی از یک بیماری را تجربه می کنند، یا با نقص هنگام تولد به دنیا می آیند. مشاوره توانبخشی پیوند کسی است که دارای شرایط ناتوان کننده و عملکرد روزمره در جهان است.

وقتی شخصی غیرفعال است، برای غلبه بر موانع خاص نیاز به کمک دارد. هدف از مشاوره توانبخشی کمک به این افراد برای رفع این موانع، ارزیابی تواناییها و نیازها، تعیین اهداف و کمک به آنها برای غلبه بر موانع جسمی، اجتماعی و عاطفی است.

مشاوره شامل طیف گسترده ای از درمان ها، از ارزیابی، معالجه خارج از بیمار و ایجاد فرایندها و کمک به زندگی مستقل است. در بعضی موارد، مشاوره توانبخشی یک هفته یا یک ماه طول می کشد، در موارد دیگر این روند چندین سال ادامه دارد.

اهداف مشاوره توانبخشی هم می تواند اجتماعی باشد، مانند کمک به افراد در تسهیل دوستی و توسعه زندگی اجتماعی خارج از خانواده. وهم می تواند روانشناختی باشد، مانند به دست آوردن سطح معینی از توانایی حل مسئله، بازگشت به فعالیت ها یا کمک به افراد در عبور از موانع عاطفی.

همه اهداف به منظور به حداقل رساندن موانع و به حداکثر رساندن فرصتها برای زندگی مستقل و حفظ کیفیت مطلوب زندگی طراحی شده اند. مشاور همچنین تعیین می کند که چه اقداماتی برای رفع موانع جسمی و اجتماعی برای ادغام بیمار در جهان ضروری خواهد بود و هنگامی کهشرایط تغییر می کند، مشاوران به افراد کمک می کنند تا اهداف جدید را برقرار کرده و تعیین کنند.

مشاوره توانبخشی شامل از بین بردن موانع نگرشی و زیست محیطی از طریق استفاده از فن آوری مشاوره، حمایت و پشتیبانی است.

نویسنده: ربابه ایلخانی زاده